سیم ارتودنسی

یکی از مهم ترین عوامل در درمان ارتودنسی ، سیم ارتودنسی است. شاید در وهله اول به نظر برسد که این سیم ها اهمیت چندانی ندارد، ولی باید دانست که انتخاب نوع سیم، بسیار مهم است و نحوه کاربرد آن نیز بسیار اهمیت دارد. در این مطلب با ما همراه باشید تا مبحث سیم ارتودنسی را به طور کامل برایتان بازگو کنیم.

سیم ارتودنسی چیست؟

سیم اصلی که در ارتودنسی استفاده می شود (Archwire) ، در واقع سیم قوس داری است که بر روی براکت های ارتودنسی متصل به دندان ها قرار می گیرد و می تواند دندان های شما را به سمت صاف و یکدست شدن سوق دهد. به این دلیل می توان گفت که یکی از مهم ترین اجزا‌ء دستگاه ارتودنسی ثابت را سیم آن تشکیل می دهد.

یکی از اصلی ترین مسائلی که در رابطه با این سیم ها مطرح می شود استحکام و خاصیت ارتجاعی آن است. وقتی روند درمانی ارتودنسی آغاز می شود، دندان های بیمار نامرتب هستند و با واسطه براکت ها یا نگین های ارتودنسی به سیم اصلی متصل می شوند و در نتیجه سیم هم دچار خمیدگی و انحناهایی مشابه قوس دندانی نامرتب بیمار می شود.سیم خم شده تمایل دارد با کمک کشش و خم شدن به حالت اصلی خود باز گردد و به همراه خود دندان ها را هم ردیف می کند. به این دلیل استحکام و ارتجاعی بودن سیم، اهمیت دارد.

به خاطر داشته باشید که با توجه به وضعیت دندان های بیمار، متخصص ارتودنسی نوع سیم را در طی درمان تغییر می دهد. یعنی با پیشرفت درمان و ردیف شدن دندان ها، به سیمی با سفتی و استحکام بیشتر و همین طور خاصیت ارتجاعی کمتر احتیاج خواهد بود.

انواع سیم ارتودنسی

با توجه به توضیحاتی که داده شد می توان انتظار داشت که سیم هایی که در درمان ارتودنسی بکار می روند تنوع بسیاری داشته باشند. علاوه بر جنس سیم، تفاوت ضخامت و سطح مقطع این سیم ها وجه تمایز آنها با یکدیگر خواهد بود. دو ویژگی اخیر می توانند بر روی میزان انعطاف و اصطکاک بین سیم و براکت و کنترل حرکات دندانی تاثیر بسیار زیادی داشته باشند. بنابراین متخصص ارتودنسی با توجه به شرایط بیمار و مرحله درمانُ سیم ها را انتخاب می کند.

سیم با مقطع گرد یا دایره ای

معمولا از سیم هایی با مقطع عرضی گرد یا دایره ای برای مراحل اولیه درمان ارتودنسی ثابت استفاده می شود. این سیم ها خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری بیشتری نسبت به سایر مدل ها دارند و می توانند با برخورداری از یک شکل یکنواخت، انتخاب خوبی برای تمامی دندان ها باشند.
درست است که این نوع سیم ها لغزش بیشتری نسبت به سایر مدل ها دارند و از اصطکاک کمتری نیز برخوردارند، اما به دلیل ناتوانی در کنترل گشتاور بر روی براکت ارتودنسی، نمی توانند کنترل مناسبی برای جابه جایی دندان ها داشته باشند.

سیم با مقطع مربعی

این نوع از سیم ها ، مقطع عرضی مربعی دارند و می توانند برای جا به جایی دندان ها و اعمال گشتاور بسیار مناسب باشند. ویژگی مهم این سیم ها این است که می توانند در حرکت دندان ها، نسبت به سیم های دایره ای و همین طور سیم ها با مقطع مستطیلی، عملکرد بسیار خوبی داشته باشند.
سیم های مربعی در کنار برخورداری از کنترل حرکتی بر روی دندان ها می توانند لغزش مکانیکی شبیه سیم های دایره ای (در مقایسه با سیم های مستطیلی) داشته باشند. از جمله معایب این نوع از سیم ها، پهنای کم آنهاست.

سیم مستطیلی

سیم های مستطیلی نسبت به مدل های دایره ای و مربعی از کنترل حرکات دندانی به مراتب بیشتری برخوردار هستند و در نتیجه بسیاری از متخصصان ارتودنسی از آنها برای مراحل پایانی درمان بهره می گیرند. سیم های مستطیلی، سفتی بیش از حدی دارند و همین مسئله نیز موجب وارد شدن فشار زیادی به براکت های ارتودنسی و در نتیجه افزایش احتمال جدا شدن براکت های ارتودنسی از دندان می شود. بنابراین استفاده از این نوع سیم، به مهارت و دقت بالایی نیازمند خواهد بود.

سیم های رنگی

سیم های رنگی از آن دسته محصولاتی است که صرفا مزیت زیبایی دارند و توصیه چندانی به استفاده از آنها نمی شود. بهتر است که شما به جای استفاده از چنین سیم هایی به سراغ براکت های سرامیکی یا رنگی بروید تا زیبایی دندان ها و دستگاه ارتودنسی افزایش یابد.

جنس سیم ارتودنسی

اصولا جنس موادی که برای سیم های ارتودنسی به کار می روند تنوع زیادی دارد که در ادامه به معرفی برخی از آنها می پردازیم:

نیکل تیتانیوم

این نوع از سیم ها، با داشتن نسبت مساوی از فلز نیکل و فلز تیتانیوم ، ترکیبی از انعطاف پذیری، استحکام و اعمال نیروی ملایم به دندان ها را فراهم می سازند. کاربرد اولیه این ترکیب فلزی در برنامه های فضایی بوده و بعدا وارد مقوله ارتودنسی شده است. از جمله ویژگی های مهم این ماده، مقاومت بالای آن در برابر شکستن و حفظ شکل اولیه سیم است.
کاربرد این سیم ها بیشتر در مراحل ابتدایی درمان ارتودنسی

استیل (فولاد) ضد زنگ

این سیم ها که از قدیمی ترین انواع سیم های ارتودنسی هستند از جنس فولاد یا استیل ضد زنگ هستند و در مراحل میانی و نهایی درمان ارتودنسی ثابت به کار می روند.
ویژگی مهم آن استحکام و حفظ شکل اصلی سیم است.

آلیاژ تیتانیوم – مولیبدن

این آلیاژ جدید و گران قیمت، ویژگی هایی بین دو نوع سیم قبلی دارد و کاربرد محدودی در مراحل میانی درمان ارتودنسی خواهد داشت.

در آوردن سیم

با به پایان رسیدن فرآیند درمان ارتودنسی دندان، وقت آن می رسد که دستگاه ارتودنسی را از دهانتان خارج کنید. می توان خارج کردن دستگاه را به صورت یکباره یا تدریجی انجام داد.
در روش تدریجی، اولین کار در آوردن کش هاست.
بعد از آن نوبت به در آوردن این سیم ها می رسد. برای این کار، متخصص ارتودنسی سیم ها را با کمک سیم چین مخصوص خارج می کند. مرحله بعدی، برداشتن براکت ها یا نگین های ارتودنسی است. برای این کار هم از یک انبر مخصوص استفاده می شود. ممکن است که در این حین، مقداری احساس فشار کنید، ولی خیالتان راحت باشد که دردی در کار نخواهد بود و نیازی نیز به بی حسی نخواهید داشت. همچنین آسیبی به دندان شما وارد نمی گردد. در روش دیگر با کمک انبر مخصوص کل دستگاه ارتودنسی از روی دندان ها یک به یک جدا می گردد.

مرحله بعدی تراشیدن چسب باقی مانده بر روی دندان ها ست. اغلب احتمال آنکه چسب های بر روی دندان ها باقی مانده باشد زیاد است و به همین دلیل نیز نیاز به تراشیدن آنها خواهد بود. این کار می تواند از چند دقیقه تا نیم ساعت بسته به میزان بقایای چسب روی دندان ها متغیر باشد. امکان آن وجود دارد که لثه های شما در این فرآیند کمی خونریزی کنند که البته اندک است و باعث نگرانی نخواهد بود. با برداشتن دستگاه ارتودنسی و سهولت تمیز کردن دندان ها، التهاب و خونریزی لثه به تدریج کاهش می یابد.

سیم ارتودنسی چه کاربردی دارد؟

امروزه اغلب افراد به زیباییشان اهمیت زیادی می دهند، از این رو در تلاشند که با روش های نوین پزشکی و دندانپزشکی، چهره و اندامی زیبا برای خود ایجاد کنند. داشتن لبخندی زیبا ممکن است برای افراد زیادی آرزو شده باشد، اما این آرزو دست نیافتنی نیست و با مقداری هزینه و صرف وقت می توان آن را بدست آورد. ارتودنسی یکی از کارهایی است که می توان به وسیله ی آن دندان ها را منظم کرد و تا مدت ها از لبخندی زیبا لذت برد. هر دستگاه ارتودنسی از چند عامل تشکیل شده است که شامل سیم ارتودنسی، براکت، الاستیک، حلقه و لیگاچور است. سیم ارتودنسی در واقع اصلی ترین بخش یک ارتودنسی است و بیشترین تاثیر را دارد، چرا که وجود سایر اجزا به آن بستگی دارد و براکت ها نیز بر روی آن سوار می شوند، پس باید کیفیت بسیار خوبی داشته باشد.

سوالات متداول درباره سیم ارتودنسی

آیا می توان در مناسبات مختلفی مثل عروسی و یا جلسات مهم، ارتودنسی را موقتا خارج کرد؟
اگر دستگاه ارتودنسی متحرک باشد می توان آن را برای کوتاه مدت از روی دندان ها خارج کرد ولی در ارتودنسی ثابت میسر نیست.

در صورت آسیب دیدن و یا شل شدن سیم ها چه باید کرد؟
در صورت آسیب به دستگاه ارتودنسی پیشنهاد می گردد که در اولین فرصت به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.

برای محافظت از سیم ها چه باید کرد؟
به دستورات متخصص ارتودنسی خود از جمله عدم مصرف مواد غذایی سفت ، اجتناب از انجام ورزش هایی همچون بوکس و… پایبند باشید.