مسواک خوب چه مسواکی است؟

انتخاب مسواک خوب

مسواک خوب در بهداشت دهان اهمیت بسزایی دارد، زیرا یکی از ارکان سلامت دهان و دندان است. یک مسواک خوب باید بتواند دندان های را به شکل موثری تمیز نماید. دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد ، مشخصات زیر را  برای یک مسواک مناسب و مطلوب تشریح می کند :

۱- رشته های سر مسواک باید نایلونی باشند.

این رشته ها باید نرم یا متوسط باشند زیرا رشته های زبر یا سفت می تواند به دندانها و بافت لثه آسیب بزند و منجر به سایش دندان یا تحلیل لثه گردد. انتهای این رشته ها معمولا گرد و پخ می شود تا منجر به آسیب به لثه نشود. معمولا نحوه آرایش این الیاف در ۳ تا ۴ ردیف عرضی و ۱۰ تا ۱۲ ردیف طولی است. در مسواک های ارتودنسی معمولا الیاف ردیف میانی کوتاهتر است (که برای تطابق با شکل دستگاه ارتودنسی ثابت است).

به گفته این متخصص ارتودنسی ، در بیماران تحت درمان ارتودنسی ثابت، علاوه بر مسواک ارتودنسی وسایل دیگری هم برای رعایت بهداشت دهان لازم است. (بهداشت دهان در ارتودنسی)

۲- اندازه سر مسواک باید متناسب با اندازه دهان فرد باشد.

طبعا کودکان مسواک کوچکتری نیاز دارند که تمام اجزای آن متناسب با مشخصات کودک طراحی شده است.

سر مسواک باید دارای انحناهای مناسب باشد تا باعث آزردگی نسوج دهان نشود.

۳- گردن مسواک باید به شکل متناسبی بلند باشد تا امکان دسترسی به سطوح پشتی دندانهای عقبی را نیز داشته باشد.

۴- دسته مسواک باید ارگونومیک باشد و به راحتی در دست قرار گیرد و امکان مانور مسواک را در دهان فراهم نماید.

در افراد سالخورده یا دچار لرزش دست، دسته مسواک بزرگتر و حجیم تر پیشنهاد می شود.

[divider width=”100%”]

چرا مسواک نرم یا متوسط توصیه می شود؟

دکتر برهمن سبزواری کارکرد اصلی مسواک و نیز نخ دندان را حذف “پلاک باکتریایی”  از سطح دندان می داند. منظور از پلاک باکتریایی لایه چسبنده ای بر روی سطح دندانهاست که حاصل تجمع باکتری های بزاق و مواد غذایی است و عامل اصلی بیماری های حفره دهان مانند پوسیدگی و التهاب لثه می باشد. مسواک نرم یا متوسط به خوبی از عهده برداشتن و حذف این لایه نرم و چسبنده برمی آید و لزومی به کاربرد انواع سفت مسواک نیست. مسواک سفت یا زبر نه تنها تاثیر بیشتری در کنترل بهداشت دهان نسبت به مسواک نرم ندارد بلکه احتمال سایش مینای دندان و تحلیل لثه را بیشتر می کند.

انتخاب خمیردندان

کاربرد خمیر دندان های سفید کننده (که حاوی مقادیر بالای مواد ساینده هستند) و نیز نحوه غلط مسواک زدن به همراه مسواک سفت، این مشکلات را تشدید خواهد کرد. همچنین مسواک سفت توانایی برداشتن جرم و رنگدانه های دندانی را ندارد، برای حذف این عوامل باید به دندانپزشک مراجعه نمود و از تکنیکهای برساژ و جرم گیری بهره برد. جرم گیری اصولی و درست نه تنها باعث لق شدن دندان و خراشیدگی یا سایش دندان نمی گردد بلکه با حذف عوامل بیماری زا باعث افزایش سلامت بافت های دهانی می گردد. به طور کلی، مسواک سفت برای تمیز کردن دست دندان (دندان مصنوعی) کاربرد دارد و برای دندانهای طبیعی تجویز نمی گردد.

[divider width=”100%”]

چه زمانی مسواک خود را عوض کنیم؟

مسواک یک وسیله مصرفی است و برای حداکثر کارایی باید به طور منظم تعویض شود.

در اثر استفاده مداوم شکل الیاف و رشته های سر مسواک تغییر خواهد کرد.

طول عمر یک مسواک وابسته به نوع آن، تعداد دفعات کاربرد روزانه و نحوه و شدت مسواک زدن است.

معمولا پیشنهاد می شود که هر ۳ ماه مسواک تعویض شود.

علاوه بر این هر گاه الیاف سر مسواک فرسوده شده یا تغییر شکل یابند باید تعویض گردند.

طبق برآوردهای علمی هر عدد مسواک می‌تواند بیش از ۱۰۰ میلیون باکتری را در خود پنهان و انبار نماید.

با توجه به اینکه محیط دهان سرشار از انواع باکتری هاست، این نکته عجیب نیست.

توصیه می شود تا حد ممکن مسواک خود را دور از توالت قرار دهید. از خشک بودن مسواک اطمینان یابید. مسواک را عمودی و سربالا در جامسواکی قرار دهید. هر ماه مسواک خود را با کمک یک دهانشویه ضد میکروبی مانند کلرهگزیدین ضد عفونی نمایید. برخی مسواک ها در بین الیاف خود یکسری شاخص یا نشانگر رنگی دارند که در اثر استفاده مکرر از مسواک به تدریج تغییر رنگ داده و زمان تعویض مسواک را نشان می دهند.

تعویض مسواک بار میکروبی آن را کاهش می دهد و بنابراین در افرادی که دچار مشکلات در سیستم ایمنی هستند، باید زودتر انجام شود.

این اصول هم در مورد مسواکهای دستی و هم مسواک های برقی صادق است.

[divider width=”100%”]

مسواک برقی یا دستی؟

از نظر کارایی و تاثیر، تفاوتی بین استفاده از مسواک برقی یا دستی وجود ندارد.

معمولا مسواک برقی در افرادی که محدودیت حرکتی دارند مانند کودکان، سالخوردگان یا معلولین پیشنهاد می شود.

گاهی در نوجوانان تحت درمان ارتودنسی ثابت، مسواک برقی برای حداکثر بهداشت دهان توصیه می شود.

(ویدیوی کاربرد مسواک برقی در ارتودنسی)

[divider width=”100%”]

آیا مسواک خوب به تنهایی کافی است؟

مسواک تنها یک بخش از رعایت بهداشت دهان است و توانایی دست یابی به سطوح بین دندانی و یا آزادسازی فلوراید را ندارد. برای این منظور باید علاوه بر مسواک از نخ دندان و نیز محصولات فلورایده مانند دهانشویه و خمیر دندان نیز استفاده کرد. نخ دندان را می توان قبل یا بعد از مسواک بکار برد، ولی باید دهانشویه را در پایان کار استفاده کرد.

[divider width=”100%”]

انواع متنوع مسواک

انواع بسیار متنوعی از مسواکها در بازار بر حسب نوع کاربرد وجود دارند :

• مسواک های بین دندانی برای تمیز کردن اطراف دستگاه ارتودنسی ثابت یا پروتز ثابت یا ایمپلنت (دندان کاشته شده)
• مسواک برای سطح زبان
• انواع مسواک های برقی
• مسواک مخصوص کودکان در رده های مختلف سنی
• مسواک با دسته مخصوص، برای سالمندان یا کسانی که توانایی کمی برای در دست گرفتن مسواک دارند.
• مسواک مخصوص ارتودنسی و … .

نمونه مسواک کودکان

مسواک زدن سطح زبان

سطح زبان به علت چینها و فرورفتگی های متعدد می تواند مأمن و مخفی گاه باکتری ها و منشاء بوی بد دهان باشد. بهتر است در هر نوبت مسواک زدن با مسواک معمولی یا مسواک های مخصوص زبان، سطح زبان را تمیز نمایید.

نحوه مسواک زدن دندانها

 اصل کلی برای مسواک زدن، پرهیز از آسیب به لثه و ممانعت از تحلیل لثه است.

مسواک زدن افقی و با فشار بر روی دندان ها، هم برای مینای دندان و هم لثه مضر است.

یک روش رایج حرکت ملایم مسواک بر روی دندان به صورت عمودی و از سمت لثه به سمت لبه دندان یا سطح جونده است.

(ویدیوی آموزشی نحوه درست مسواک زدن)

ثبت نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان مشوق ما برای ارائه مطالب جدید در زمینه دندانپزشکی خواهد بود.

دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی مفتخر است راهنمای شما برای درمانی مطلوب و موثر باشد.