حساسیت دندانی عبارتست از درد یا ناراحتی دندان ها به شکل موقت پس از تماس با سرما.
این پدیده می تواند بدنبال نوشیدن یا خوردن مایعات و غذاهای سرد مانند بستنی یا حتی تنفس هوای سرد رخ دهد.
علت اصلی این مشکل تحریک شدن اعصاب داخلی دندان توسط سرماست.
در حالت عادی این اعصاب توسط عاج و مینای سالم دندان پوشانده و محافظت می گردند؛ اگر به هر علت رخنه یا نفوذی در این لایه های حفاظتی رخ دهد، سرما براحتی خود را به عصب داخلی دندان رسانده و منجر به بروز درد می گردد. در دندان طبیعی، عاج دندان توسط مینای دندان و لثه ها پوشانده می شود. هر عاملی که مینا را تضعیف نماید یا باعث تحلیل لثه گردد عاج را عریان (بدون پوشش محافظ) می نماید و زمینه حساسیت دندانی را فراهم می سازد. در این حالت محرک هایی که بطور معمول باعث درد و ناراحتی نمی شوند مانند مواد قندی، نوشیدنی های اسیدی، سرما و … باعث تحریک عصب دندان و درد می گردند.
[divider width=”100%”]
علل ایجاد حساسیت دندانی :
به گفته دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد ، عوامل متعددی می توانند باعث عریان شدن عاج دندان شده و حساسیت دندانی را ایجاد نمایند، که به شرح زیر هستند :
مواد غذایی اسیدی :
این مواد مانند انواع ترشی ها، مرکبات بویژه لیموترش، انواع نوشابه های گازدار و … می توانند لایه سطحی مینای دندان را که حاوی مواد معدنی است از بین برده و زمینه حساسیت دندان ها را فراهم سازند.
بنابراین باید مصرف این مواد غذایی را محدود نمود، میوه های ترش را مک نزد.
پس از خوردن هر نوع غذا یا نوشیدنی ترش یا اسیدی، بلافاصله دهان را با آب شست.
تحلیل لثه :
لثه ها پوشش محافظی برای عاج در ناحیه ریشه دندان ها فراهم می سازند. تحلیل لثه این لایه محافظ را حذف نموده و عاج عریان را در معرض انواع محرک ها قرار می دهد. برخی از عوامل رایج در تحلیل لثه عبارتند از : بیماری لثه ناشی از بهداشت ضعیف دهان، مسواک زدن نادرست و کاربرد خمیردندان های ساینده.
سایر عوامل حساسیت دندانی :
سایش دندان و ترکهای دندانی:
در بسیاری از افراد دندانها به تدریج دچار ساییدگی و ترک خوردگی می شوند. در افرادی که عادات دهانی مانند دندان قروچه دارند یا از دندان ها به نحو غیرمعمولی استفاده می کنند مثلا یخ یا اشیای سفت را می شکنند، احتمال بروز این مشکلات بیشتر است. بی نظمی دندانی نیز احتمال تماس های نامناسب دندان ها و ترک خوردگی یا سایش دندانی را افزایش می دهد. یکی از علل تجویز درمان ارتودنسی ثابت برطرف کردن این تماس های نابجا است. اغلب ترک های دندانی بسیار ریز بوده و به صورت عادی دیده نمی شوند و تشخیص آنها مستلزم بکارگیری روشهای خاص نورپردازی است. ترک ها یا ساییدگی دندان باعث عریان شدن تاج و مشکلات متعاقب آن می شود. البته در بزرگسالان و افراد مسن، عاج دندان ضخیم تر و نفوذناپذیرتر شده و می تواند تا حدی حساسیت دندانی را کاهش دهد.
پوسیدگی های وسیع و ترمیمهای نزدیک به عصب :
پوسیدگی ها با حذف لایه محافظ مینا و عاج باعث بی دفاع شدن عصب داخلی دندان می شوند. ترمیم های عمیق دندانی نیز به علت نزدیک شدن به عصب دندان می توانند باعث انتقال محرک های حرارتی به عصب شده و زمینه حساسیت دندانی را فراهم نمایند.
درمانهای دندانپزشکی :
برخی درمان های دندانپزشکی باعث بروز حساسیت های دندانی موقتی و گذرا می شوند.
به دنبال ترمیم یا پر کردن دندان یا جرم گیری معمولا دندان ها به مدت چند هفته حساس می گردند.
درمان سفید کردن دندانها یا بلیچینگ (Bleaching) با احتمال زیادتری منجر به حساسیت دندانی می شود.
کاربرد غلط مسواک :
مسواک شمشیری دو لبه است. کاربرد مسواک سفت یا تکنیک غلط مسواک زدن، می تواند بیشتر مضر باشد تا مفید. در این شرایط مینای دندان ساییده شده و نازک می شود. بافت لثه نیز آسیب دیده و تحلیل می رود. هر دوی این عوامل عاج دندان را عریان کرده و زمینه ساز حساسیت دندانی می شوند. همچنین عاج عریان می تواند پوسیدگی ریشه را به دنبال داشته باشد.
[divider width=”100%”]
پیشگیری از حساسیت دندانی :
دکتر برهمن سبزواری کلید پیشگیری از حساسیت دندانی را پرهیز از عوامل ایجاد کننده آن می داند.
به طور معمول راهنمایی ها و دستورات زیر پیشنهاد می گردند:
۱- معاینات دوره ای و منظم دندانپزشکی
۲- رعایت دقیق و صحیح بهداشت دهان و دندان
۳- انتخاب مسواک مناسب و تکنیک صحیح مسواک زدن
۴- مصرف منظم محصولات فلورایده به شکل خمیردندان یا دهانشویه
۵- کاربرد محافظ پلاستیکی (Night Guard) بر روی دندانها در هنگام خواب در افراد مبتلا به دندان قروچه
۶- تصمیم گیری محتاطانه برای درمانهای دندانپزشکی بویژه جرم گیری و سفید کردن (بلیچینگ)
۷- پرهیز از کاربرد خمیر دندان های سفیدکننده یا ضد جرم (که مواد ساینده بیشتری دارند)
۸- محدود کردن مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های اسیدی بویژه انواع نوشابه ها
۹- منع مصرف نوشیدنی ها و غذاهای سرد
۱۰- قطع عادات دهانی مخرب دندانها
[divider width=”100%”]
روشهای درمان حساسیت دندانی :
با توجه به تاثیر نامطلوب حساسیت دندانی بر کیفیت زندگی مبتلایان، این متخصص ارتودنسی درمانهای زیر را برای مبتلایان به حساسیت دندانی پیشنهاد می کند :
گام نخست کاربرد خمیر دندان ها و سایر محصولات ضد حساسیت به صورت مداوم است.
سازندگان خمیردندان های ضد حساسیت، کاربرد آن را حداقل به مدت ۲ هفته و دست کم روزی ۲ بار توصیه می کنند تا تاثیرات درمانی آن مشاهده شود. این محصولات با آزادسازی مواد معدنی بر روی سطوح عریان عاج، حساسیت آن را کاهش می دهند. مصرف محصولات فلورایده نیز می توانند در کاهش حساسیت دندانی موثر باشند. کاربرد محافظ پلاستیک شبانه بر روی دندان ها، میزان سایش دندانی را کاهش می دهد و در افراد دچار دندان قروچه مفید است.
تکنیک دیگر، انجام جراحی پیوند لثه (Gingival Graft) است تا عاج عریان شده را مجددا بپوشاند.
در صورتیکه هیچ یک از راهکارهای فوق تاثیر نداشت و حساسیت دندانی نیز شدید و کلافه کننده بود، آخرین راه حل، درمان ریشه دندان و خارج کردن عصب (عصب کشی) است. خوشبختانه دندانپزشکان به ندرت به این راهکار متوسل می گردند. توصیه می گردد مبتلایان به حساسیت دندانی از همان مراحل نخست از راهنمایی دندانپزشک خود بهره گیرند، زیرا گاهی پوسیدگی دندانی علائمی مشابه حساسیت دندانی ایجاد می کند و افتراق آنها نیازمند معاینه دندانپزشکی است.
ثبت نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان مشوق ما برای ارائه مطالب جدید در زمینه دندانپزشکی خواهد بود.
دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی مفتخر است راهنمای شما برای درمانی مطلوب و موثر باشد.