قبل از اینکه بخواهیم درباره اهمیت دندان عقل درارتودنسی چیزی بگوییم ابتدا باید با این دندان نحو و زمان رویش آن آشنا شوید.
اهمیت دندان عقل در ارتودنسی:
دندان مولر یا مولار (Molar) همان دندان است که آخرین دندان در هر قوس فکی است. خود دندان‌های مولر که به آنها دندان آسیاب یا آسیا گفته میشود، 12 عدد هستند که در هر فک 6 عدد (طرف چپ سه عدد و در طرف راست نیز سه عدد) وجود دارد و جزء دندان‌های خلفی محسوب میشوند. این دندانها آخرین دندان‌های دائمی هستند که بیرون می‌آیند. تقریبا، سن 17 تا 22 سالگی را زمان ظاهر شدن این دندان می‌دانند. یعنی در حالت عادی، افراد حدودا در سن 17 تا 25 سالگی باید دندان‌های عقلشان در آمده باشد. البته همه انسان‌ها دندان مولر سوم ندارند. اکثر بزرگسالان به طور طبیعی چهار دندان عقل خواهند داشت، اما در حدود 15-20٪ از افراد جامعه، هرگز یا حداقل یکی از این چهار دندان رشد نمی‌کند. به عبارتی اگرچه در بسیاری از افرادی که تمام دندان های دائمی آن ها در آمده، افرادی هستند که هنوز دندان مولر سوم آنها رویش نکرده است. در این دندان آسیای سوم وجود دارد اما به علت مشکلاتی هنوز در نیامده و در داخل بافت لثه به دام افتاده است. به همین خاطر است که به ندرت می توان شخصی را با 32 دندان در دهان دید که دندان های او کاملا از وسط تراز قرار گرفته باشند و عملکرد مطلوبی داشته باشند.
به عقیده عموم دندان های عقل هنگام رویش به بقیه دندانها نیرو وارد می‌کنند و این نیرو باعث حرکت دیگر دندان ها شده و در آخر باعث به هم ریختگی و نامرتبی دندان ها میشود. با این حال تحقیقات اخیر نشان داده است که در این مورد اغراق شده و مهم تر دلیل در بهم ریختن دندان های پیشین این است که فک پایین در سنین حدود ١٨ تا ٢٠ سالگی که اتفاقا همزمان با رویش دندان‌های عقل می‌باشد، رشد افتراقی و مقطعی نسبت به فک بالا در جهت جلو دارد.
دلیل کشیدن دندان عقل در ارتودنسی چیست؟
برخی از متخصصان ارتودنسی معتقدند که بهتر است دندان‌های عقل قبل از شروع درمان ارتودنسی برداشته شود. اما برخی دیگر معتقدند که این دندانها اثر چندانی روی پروسه درمان و یا حتی روی دستگاه‌های ارتودنسی ثابت و متحرک ندارند. بسته به وضعیت فک شما و نظر متخصص ارتودنسی‌تان، وبررسی های لازم برای دندان عقل شما تصمیم گرفته میشود.
البته جامعه دندان پزشکی معمولا زیاد موافق کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی نیستند مگر این که این دندان باعث مشکلاتی زیر شود:
- دندان درد
- ممانعت از حرکت دندان ها در طول درمان ارتودنسی
- بر هم زدن نتایج ارتودنسی بعد از اتمام دوره درمان
- عفونت لثه
- آسیب به سایر دندان ها
- آسیب به استخوان فک
- آسیب به اعصاب و عروق فکی و دندانی
- و….
با توجه به همه موارد ذکر شده به عنوان یک راهکار عملی می‌توان گفت در صورتی که دندان‌های عقل دارای فضای کافی برای رویش بوده و در زاویه و موقعیت مناسب و درست رویش نمایند و در تماس مناسب با دندان مقابل باشند و بیمار نیز مشکلی در آن ناحیه نداشته باشد نیازی به بیرون آوردن آنها نیست و می‌توانند به عنوان یک دندان نرمال مورد استفاده باشند اما اگر این دندانها موقعیت مناسبی نداشته و نهفته یا نیمه نهفته باشند، یا مشکلاتی نظیر التهاب لثه و غیره برای بیمار ایجاد کرده باشند بهتر است اقدام به بیرون آوردن آنها صورت گیرد. البته به طور معمول وجود دندان‌های عقل تداخلی با درمان ارتودنسی نداشته و لزوما کشیدن دندان‌های عقل قبل از انجام درمان ارتودنسی ضروری نیست و می‌توان در حین درمان ارتودنسی و یا پس از انجام آن اقدام به کشیدن آنها نمود.
