متداول‌ترین روش برای درمان بی‌نظمی دندانی و مشکلات فکی، ارتودنسی ثابت است که برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می‌شود. علت اصلی استفاده این روش در بیشتر افراد، توانایی بالای این روش در درمان انواع ناهنجاری‌های دندانی می‌باشد. طول درمان ارتودنسی ثابت معمولا بین 18 ماه تا 2 سال است.
ارتودنسی ثابت چیست؟
دستگاه ارتودنسی ثابت، شامل براکت‌هایی است که همچون نگین بر روی دندانها چسبانده شده و بوسیله سیم فلزی به هم متصل خواهند شد. به همین علت در اصطلاح عامه به این نوع از ارتودنسی، سیم کشی دندان گفته می‌شود.
منظور از ارتودنسی ثابت این است که بیمار نمیتواند دستگاه ارتودنسی را از دهان خود خارج کند و در طی شبانه روز ثابت است.
در ارتودنسی ثابت از براکت‌های فلزی یا سرامیکی استفاده می‌شود؛ هر یک از براکتها (Bracket) به یک دندان چسبانده شده و با سیم‌های سراسری (Arch Wire) به هم وصل می‌شوند. در روش متداول ارتودنسی ثابت بر روی هر براکت یک حلقه‌ی لاستیکی (O-Ring) قرار می گیرد که سیم را بر روی براکت ثابت خواهد کرد.
یکی از مزیت های این نوع ارتودنسی این است که در سقف دهان (کام) بیمار، صفحه پلاستیکی قرار نمی‌گیرد و در نتیجه اختلال در صحبت و غذا خوردن ایجاد نمی‌شود.
آیا این نوع ارتودنسی برای من مناسب است؟
معمولا این نوع از ارتودنسی برای افرادی با ناهنجای فکی و دندانی متوسط و بالا توصیه می‌شود، چرا که دارای توانای بالایی در درمان ناهنجاری و بی‌نظمی دندانها است.
در اولین جلسه مشاوره، متخصص ارتودنسی همه گزینه‌های انتخابی درمان را برای بیمار توضیح می‌دهد و پس از تهیه مدارک تشخیصی، طرح درمان را با شما به اشتراک خواهد گذاشت.
بنابراین در ویزیت اول مشخص می شود که این نوع از درمان ارتودنسی برای بیمار مناسب است یا خیر. امکان درمان ارتودنسی ثابت در طیف زمانی و سنی گسترده ای وجود دارد. تا زمانیکه ساختارهای دندانی و دهانی سالم باشند ارتودنسی ثابت میسر است.
طول مدت درمان ارتودنسی
معمولا بسته به سن بیمار، پیچیدگی مشکل دندانی و همکاری بیمار، درمان بین ۲۴-۱۲ ماه طول می‌کشد. پس از قرار دادن دستگاه‌ها، جلسات ویزیت ماهیانه یکبار است و معمولا بطور متوسط بیشتر از ۱۵-۱۰ دقیقه زمان نخواهد برد.بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی ثابت
بسیاری از بیماران در سنین بازنشستگی برای اصلاح دندانهایشان از این درمان بهره می برند. ولی بهترین بازه سنی حدود ۱۲-۱۰ سال برای شروع درمان این نوع ارتودنسی است. معمولا تحمل و عادت کردن به دستگاه در ارتودنسی کودکان راحت است. البته رعایت بهداشت دهان در بیماران بزرگسال بهتر صورت می گیرد.
انواع براکت در ارتودنسی ثابت
براکت فلزی
براکت‌های فلزی یجی از انواع براکت‌های مورد استفاده در ارتودنسی ثابت به شمار می آید. این نوع از فولاد ضد زنگ ساخته می‌شود و برای افراد در تمامی سنین میتوان مورد استفاده قرار داد. به این دلیل جزء بهترین‌ها است که از استحکام بسیار بالایی برخوردار بوده و مانگاری خوبی را میتوان انتظار داشت. به دلیل استفاده و بکارگیری لیگاتورها ظاهری جذاب و زیبا را میتوان برای ارتودنسی ثابت با این نوع براکت در نظر گرفت. براکتی که امروزه به صورت فلزی مورد استفاده است، نسبت به گذشته از ابعاد کوچک‌تری ساخته شده است و اثر بخشی درمان را هم افزایش می‌دهد.
براکت سرامیکی
نیمه شفاف بودن براکت سرامیکی یکی از دلایلی است که برای ارتودنسی ثابت از این نوع استفاده می‌کنند. نسبت به براکت‌های پلاستیکی این نوع براکت حرف‌های بیشتری برای گفتن دارد؛ چراکه از مواد سرامیکی ساخته می‌شوند و با این وجود میتوان ماندگاری و رنگ قابل قبول‌تری را هم انتظار داشت که این مواد سرامیکی از جنس اکسید آلومینیوم هستند. آن دسته از افرادی که به دنبال جلب توجه برای ارتودنسی خود نیستند، این نوع براکت می‌تواند یک گزینه ایده‌آل باشد.
براکت لینگوال
لینگوال هم نام یکی دیگر از انواع براکت در ارتودنسی ثابت است. براکت لینگوال در قسمت دیواره داخلی دندان جای می‌گیرد. آن دسته از عزیزانی که به دنبال زیبایی در زمان ارتودنسی خود هستند، میتوانند این نوع براکت را یک گزینه فوق‌العاده در نظر بگیرند.
نسبت به براکت‌های فلزی این نوع از قیمت بالاتری برخوردار است و متخصص ارتودنسی باید با دقت و ظرافت بالایی به جای‌گذاری این براکتها بپردازد. البته برای بی‌نظمی دندانها توصیه ما به شما این است که از این نوع براکت استفاده نکنید.
براکت پلاستیکی
یکی دیگر از انواع براکتها در ارتودنسی ثابت براکت پلاستیکی است. معمولاً بسیاری از افراد به براکت فلزی علاقه‌ای نشان نمی‌دهند و به همین خاطر، براکت‌های پلاستیکی بهترین گزینه به شمار می‌آیند. عمدتاً ظاهر دندانها با استفاده از این براکت بسیار معمولی و عادی به نظر می‌رسد که این موضوع را یک مزیت باید در نظر گرفت. براکت پلاستیکی به صورت سفید یا بی‌رنگ به کار می‌آید. ارتودنسی‌های رنگی هم بسیار مشاهده می‌شوند از این نوع براکت ساخته شده‌اند.
براکت دیمون
براکت دیمون از جمله براکت‌هایی است که بدون لیگاتور و مدول مورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی هم که خبری از لیگاتور یا مدول نباشد، احتمال لکه شدن بریس‌ها کاهش پیدا می‌کند. براکت دیمون، سطح اصطکاک را هم کم می‌کند و نیرویی بسیار یکنواخت را دندانها تجربه خواهند کرد. طول درمان با استفاده از این براکت کمتر از دیگر براکتها است و این خود یک مزیت به شمار می‌آید. با توجه به اینکه از کشهای اورینگ در این روش استفاده نمی‌شود، تمیزنگه داشتن دندانها با این نوع براکت بسیار راحت است.
تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک؛ کدام بهتر است؟
به عقیده دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد، در ارتودنسی ثابت کنترل و دقت بیشتری برای جابجایی دندانها وجود دارد؛ در نتیجه میتوان تاثیر بیشتری را در راستای درمان بی نظمی دندانی انتظار داشت.
یکی از مزایای دیگر این مدل ارتودنسی، کاهش وابستگی درمان به همکاری بیمار است برخلاف ارتودنسی متحرک که همکاری ممتد و مناسب بیمار لازمه موفقیت درمان است .دستگاه ارتودنسی متحرک (پلاک) توسط بیمار برداشته و گذاشته می شود و ممکن است در محل مناسب قرار داده نشود یا کلا استفاده نشود ولی دستگاه ارتودنسی ثابت همیشه در محل خود قرار دارد و وابسته به همکاری بیمار نیست.
محدودیت عمده ارتودنسی ثابت، در مشکلات شدید فکی و اسکلتی در کودکان و بیماران خردسال است که درمان انتخابی در این موارد ارتودنسی متحرک خواهد بود و در سنین بالاتر (حدود ۱۲-۱۰ سالگی) مجددا نیاز به ارتودنسی ثابت خواهد بود.
هزینه درمان ارتودنسی ثابت
هزینه و تعرفه ارتودنسی افراد به فاکتورهای مختلفی وابسته است که هر یک میتوانند در افزایش یا کاهش آن تاثیرگذار باشند؛ برای مثال فاکتورهایی مانند نوع ناهنجاری و بی نظمی دندانی و شدت آن، مشکلات فک، نوع درمان ارتودنسی و همینطور استفاده ار متریال مختلف در درمان، میزان همکاری مراجعین و همچنین سن آنها میتوانند از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در هزینه نهایی درمان ارتودنسی باشند.
تعیین هزینه ارتودنسی، قبل از معاینه دقیق بیمار امکان‌پذیر نیست؛ چرا که شدت و نوع ناهنجاری، روش درمان و عوامل دیگری در برآورد این هزینه تاثیرگذار می‌باشند.
چرا هیچ سایت یا کلینیکی به طور دقیق هزینه ارتودنسی را بیان نمی‌کند؟
با توجه به اینکه عوامل متعددی در هزینه کلی ارتودنسی افراد تاثیرگذارند، احتمال خطا در بیان قیمت و هزینه درمان قبل از معاینه بیمار بسیار زیاد خواهد بود و گاها هزینه بیشتر و یا کمتر از مقدار بیان شده تمام خواهد شد. بنابراین برای تخمین دقیق‌تر هزینه درمان ارتودنسی ثابت یا سایر روش‌های ارتودنسی لازم است به مطب یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
مراقبت‌های بعد از شروع درمان ارتودنسی ثابت
تا زمانیکه بیمار به این دستگاه عادت کند می‌تواند موم مخصوص ارتودنسی را بر روی براکتها استفاده نماید. بسیار اهمیت دارد که در یک ساعت اول پس از قرار دادن دستگاه ارتودنسی بر روی دندان ها، به هیچ عنوان مواد غذایی جویدنی میل نشود. به علت احتمال رنگ پذیری دندان ها در اطراف نگین (براکت) ارتودنسی، بیمار در ۱۰ روز اول بعد از قرار دادن دستگاه ارتودنسی ثابت، نباید مواد غذایی رنگدانه دار مانند قهوه، چای، نوشابه های رنگی، غذاهای حاوی رب گوجه فرنگی و … مصرف نماید. مصرف دخانیات نیز منع دارد.
چه کسی صلاحیت انجام این نوع درمان را دارد؟
این نوع ارتودنسی یک فرآیند درمانی پیچیده و تخصصی است که انجام آن در صلاحیت متخصص ارتودنسی است. متخصص ارتودنسی فردی است که پس از گذراندن دوره دکترای دندانپزشکی عمومی (معمولا ۶ سال)، در آزمون سراسری و دشوار دستیاری پذیرفته شده و وارد دوره آموزش تخصصی ارتودنسی می شود. ارتودنسی در میان تخصص های دندانپزشکی محبوبترین رشته است و تنها بهترین رتبه ها امکان ورود به آنرا دارند. دوره تخصصی حدود ۴-۳ سال (بسته به نوع دانشکده) است. در پایان دوره باید در آزمون کشوری بورد تخصصی (دانشنامه تخصصی) شرکت نمود تا صلاحیت علمی لازم را احراز نمود.برخی از افراد با سوء استفاده از عدم آگاهی عموم و کاربرد کلماتی مانند “ارتودنسی” ، “مختص ارتودنسی” و … بر روی کارت یا تابلوی مطب، خود را متخصص وانمود کرده و اقدام به درمان ارتودنسی می کنند. بنابراین مراجعین باید هنگام جستجو برای درمان ارتودنسی ، حتما به عبارت “متخصص ارتودنسی” دقت کرد و در صورت لزوم از طریق مراجع ذیصلاح مانند نظام پزشکی یا معاونت درمان دانشگاهها استعلام کرد تا گمراه نگردند. (می توان به بخش “جستجوی پزشک” در سایت نظام پزشکی کشور مراجعه نمود و“تخصص ارتودانتیکس” را پیدا کرد)
سوالات متداول
آیا درمان ارتودنسی ثابت دردناک است؟
خیر ، باید بگوییم ارتودنسی ثابت بطور کلی بدون درد است.معمولا بعد از قرار دادن کشهای بین دندانی (Seperator) در جلسه اول یا پس از نصب براکتها و فعال کردن سیمها در جلسات بعدی کمی ناراحتی به صورت حساسیت به فشار ایجاد می گردد که زودگذر است. (روزهای اول درمان ارتودنسی ثابت) ستفاده از یک مسکن ملایم مانند بروفن یا استامینوفن در این موارد مفید خواهد بود.
آیا این نوع درمان ارتودنسی عوارضی دارد؟
در صورتی درمان توسط متخصص ارتودنسی صورت گیرد و بیمار دستورات لازم را در طی درمان ارتودنسی رعایت کند، عوارضی مشاهده نخواهد شد.معمولا به دنبال این نوع ارتودنسی یک دوره درمان نگهدارنده (Retention) لازم است تا نتایج درمان اولیه تثبیت شود. این درمان نگهدارنده می تواند به صورت ارتودنسی متحرک (پلاک) یا سیم ثابت پشت دندانها (Fixed Retainer) باشد.
- ثبت نظرات و دیدگاه های ارزشمندتان مشوق ما برای ارائه مطالب جدید در زمینه ارتودنسی خواهد بود.دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی مفتخر است راهنمای شما برای درمانی مطلوب و موثر باشد.
۵ پاسخ
سلام برا ارتودنسی ثابت چقدر زمان لازمه؟
گذاشتن دستگاه ارتودنسی ثابت معمولا ۱ تا ۲ جلسه و طول مدت درمان حدود ۱۸ تا ۲۴ ماه است.
سلام اگه خیلی دندونا مشکل نداشته باشه میشه از دستگاهای نامرئی برا ارتودنسی استفاده کرد؟؟
سلام بله میتوانید
سلام اگه خیلی دندونا مشکل نداشته باشه میشه از دستگاهای نامرئی برا ارتودنسی استفاده کرد؟؟