پلاک ارتودنسی ( پلاک متحرک دندان)

آیا میتوان همراه با پلاک ارتودنسی غذا خورد؟

بهتر است در زمان غذا خوردن، پلاک متحرک خود را از دهان خارج کنید. دقت داشته باشید پس از خوردن غذا دندان های خود را کاملا تمیز کنید و سپس دستگاه ارتودنسی را در دهان خود قرار دهید تا از بروز هر گونه آسیب به پلاک ارتودنسی جلوگیری شود و البته خوردن غذا هم راحت تر انجام گیرد. سعی کنید از استفاده مواد غذایی سفت و یا چسبناک تا حد امکان پرهیز کنید. در صورت استفاده از نوشیدنی های گازدار مختلف و یا نوشیدنی های رنگی بلافاصله دهان خود را شستشو دهید و از پلاک متحرک استفاده کنید.

در صورت آسیب دیدن یا شکستن پلاک باید در اولین فرصت به متخصص ارتودنسی اطلاع داد. در هنگام مراجعه به دندانپزشک جهت ترمیم یا سایر اقدامات دندانپزشکی حتما پلاک ارتودنسی را با خود به همراه داشته باشید و دندانپزشک معالج را آگاه سازید.

به گفته دکتر برهمن سبزواری متخصص ارتودنسی در مشهد، پلاک ارتودنسی باید ۲۴ ساعت شبانه روز در دهان باشد و تنها در هنگام غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج گردد. 

انواع پلاک متحرک

انواع پلاک های متحرک که می توان از آنها در روش ارتودنسی استفاده کرد به ترتیب عبارت اند از :

پلاک متحرک هاولی

پلاک های هاولی از انواع پلاک های متحرک ارتودنسی هستند که باید به دندان ها قفل شوند. این پلاک ها از یک نوع ماده ای پلاستیکی سخت برای پوشاندن سطح داخلی دندان ها و همچنین یک سیم که در جلوی دندان ها برای نگه داشتن دندان در جای اصلی خود قرار گرفته است تشکیل شده اند. استفاده از پلاک های متحرک ارتودنسی معمولا برای کسانی پیشنهاد می شود که در طول درمان ناهنجاری های دندانی خود به وسیله ارتودنسی فک آنها گشاد شده باشد، چون دوام این نوع پلاک در ارتودنسی متحرک بسیار می باشد.    

پلاک متحرک و کیوفرم

پلاک های متحرک و کیوفرم یا به اصطلاح «نامرئی» از نوع پلاک هایی هستند که تمامی دندان ها را توسط یک پلاستیک شفاف می پوشانند. دلیل اینکه آنها را وکیوفرم می نامند این است که در زمان ساخت آنها، برای مکش پلاستیک به قالب از یک سیستم وکیوم استفاده می کنند. از این نوع پلاک ها بیشتر برای زیبا سازی لبخند و دندان ها استفاده می کنند؛ چون از بهترین ابزارهای کاربردی عالی برای بستن فضای بین دندان ها هستند.

البته یک نکته هم در مورد استفاده از پلاک های متحرک و کیوفرم وجود دارد آن هم این است که این پلاک ها از پلاستیک نازکی تشکیل شده اند به همین خاطر سرعت از بین رفتن شان در مقایسه با انواع دیگر پلاک ها بیشتر است. در نتیجه لازم است افراد به دفعات بیشتر این پلاک ها را در ارتودنسی متحرک جایگزین نماید یعنی هر موقع از بین رفت بلافاصله جایگزینی به جای او قرار دهد.    

پلاک ثابت (دائمی)

پلاک های دندانی از نوع ثابت یا دائمی از سیم های سفارشی که در پشت دندان های جلو قرار گرفته می شوند، تشکیل شده اند. این نوع پلاک های ارتودنسی ثابت دندان در مقایسه با  براکت های فلزی دیگر از سایز های کوچک تری برخوردار هستند. قیمت ارتودنسی ثابت همچون روش های دیگر ارتودنسی مثلا همین ارتودنسی متحرک به نوع وسایل مورد استفاده و مدت زمانی که برای درمان طول می کشد بستگی دارد.

بنابراین هر چه نوع وسایل و مدت زمان بیشتر باشد هزینه ارتودنسی ثابت هم افزایش می یابد. این نوع پلاک ها برای حفظ موقعیت دندان های پیشین در پایان دوره درمان عالی هستند. در این حالت بیمار می بایست در مواقع مسواک زدن با مسواک ارتودنسی و کشیدن نخ بین دندان ها دقت زیادی به خرج دهد به خاطر اینکه از بروز مشکلات بعدی برای دندان های خود پیشگیری شود.    

نحوه استفاده، مراقبت و جلوگیری از شکستن پلاک متحرک ارتودنسی

بیماران باید در هنگام استفاده از پلاک های متحرک ارتودنسی به نکاتی از جمله موارد زیر توجه داشته باشند چون انجام و جلوگیری از شکستن پلاک های متحرک ارتودنسی تاثیر مستقیمی بر بهبود و کیفیت نتایج نهایی این روش درمانی (ارتودنسی)  دارد. این موارد عبارت اند از :

۱- مراجعه کنندگان عزیز توجه داشته باشید که از پلاک های متحرک ارتودنسی در طول مدت ۲۴ ساعت شبانه روز فقط باید در زمان هایی مثل غذا خوردن، مسواک زدن دندان ها با مسواک مخصوص ارتودنسی، همچنین انجام فعالیت های ورزشی دارای تماس مستقیم استفاده کنند. آنها در هنگام شنا کردن نباید از پلاکهای متحرک ارتودنسی استفاده کنند چون امکان دارد بشکنند.  

۲- همان طور که همه شما می دانید معمولا هزینه و قیمت ارتودنسی متحرک بالا است پس سعی کنید مراقبت‌های ارتودنسی لازم حین درمان را حتما رعایت کنید؛ بنابراین در مواقعی که پلاک های متحرک در دهان قرار ندارد، لازم است آن را در محل مناسب نگهداری کنید تا نشکنند. بیماران عزیز برای جلوگیری از شکستن پلاک های متحرک ارتودنسی آنها را در دستمال یا حوله کاغذی نپیچید یا آن را در جیب خود قرار ندهید به خاطر اینکه پلاک دندان بسیار شکننده است و قیمت آن در صورت آسیب دیدن به همان اندازه گران تر می باشد.

  ۳- سومین مورد نگهداری و مراقبت در هنگام استفاده از ارتودنسی دور نگه داشتن پلاک های متحرک دندان از دسترس اطفال و حیوانات خانگی است، چون کودکان و حیوانات خانگی تصور می کنند که پلاک دندان اسباب بازی برای آنها است. در واقع به خاطر همین است که بسیاری از بیماران با مشکل خراب شدن پلاک های متحرک دندان های خود توسط سگ ها یا گربه های خانگی مواجه می شوند چون این حیوانات به بوی پلاک ها حساس هستند و به سمت آنها جذب می شوند. اگر پلاک متحرک ارتودنسی شما دچار شکستگی شده، گم شده یا خم شده است، لطفاً سریع با مطب دندانپزشک ارتودنتیست یا متخصص ارتودنسی خود در طول ساعت های کاراش تماس گرفته و در صورت که قرار بود حضوری به آنجا مراجعه کنید، وقت بگیرید و هیچگاه در صورت لزوم اصلاح پلاک ها خودتان دست به کار نشوید بلکه همیشه سعی کنید به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.

  ۴- بیماران ارجمند سعی کنید در هنگام مسواک زدن دندان ها، پلاک های دندان را با مسواک مخصوص ارتودنسی و خمیر دندان کامل شستشو دهید و دقت داشته باشید که هیچ گاه از آب گرم یا آب جوش برای تمیز کردن پلاک های متحرک ارتودنسی دندان استفاده نکنید چون انجام این کار می تواند موجب وارد شدن آسیب به پلاک شده و باعث شکستن یا قرارگیری نامناسب پلاک های متحرک  در دهان شما شود پس سعی کنید همیشه نه از آب خیلی گرم و نه از آب خیلی سرد استفاده کنید و حتما به خاطر داشته باشید که قبل از مسواک زدن پلاک ارتودنسی خود را از دهان خارج کنید و قبل از بازگرداندن پلاک به دهان نیز مسواک بزنید.

نکته مهم : پلاک به هیچ عنوان نباید در آب گرم قرار گیرد.

  ۵- حداقل هفته ای یک بار یا هر چند وقت یک بار سعی کنید پلاک متحرک ارتودنسی را در محلول تمیز کننده غوطه ور کنید، به خاطر اینکه انجام این کار می تواند موجب از بین رفتن جرم و آلودگی های روی پلاک ها شود. شما می توانید برای این کار از محلول سرکه سفید هم استفاده کنید چون در واقع سرکه سفید کم هزینه تر از محلول های تمیز کننده دیگر است و علاوه بر آن سرکه سفید می تواند عملکردی شبیه به محلول های تمیز کننده داشته باشد. شما برای شستشو پلاک ها باید حتما دستورالعمل های ارائه شده بر روی جعبه پلاک را به دقت مطالعه کنید تا از مواردی که باید رعایت کنید، مطلع شوید مثلا یکی از همین موارد این است که شما نباید از دهان شویه با آب یا محلول شستشوی دهان در این رابطه استفاده نمایید.

  ۶ – احتمالا در دو یا سه روز اول استفاده از پلاک، بیمار با ترشح بیش از حد بزاق دهان خود مواجه می شود اصلا نگران نباشید چون هنگامی که دهان وضعیت خود را با شرایط پلاک تطبیق دهد، بلافاصله ترشح بزاق هم به حالت عادی خود باز خواهد گشت. وضعیت صحبت کردن فرد نیز پس از گذشت دو یا سه روز حالت عادی پیدا خواهد کرد. خواندن مطالب با صدای بلند برای خود می تواند به تسریع فرآیند عادی شدن صحبت کردن شما کمک موثر نماید.  

۷ – برای خارج کردن و جایگزین کردن پلاک ارتودنسی متحرک کودکان لطفا حتما به نکات و راهنمایی های دندان پزشک معالج یا ارتودنتیست خود توجه نمایید و به کودکان خود آموزش دهید که از بازی کردن با پلاک های دندان در دهان یا از خارج کردن آن از محل دندان خود جدا خودداری کنند چون انجام این کار می تواند به تدریج موجب خراب شدن یا شکستن پلاک های متحرک ارتودنسی شود.

  ۸ – اگر در هنگام صحبت کردن دچار مشکل استفاده نامناسب از بریس شدید، فقط کافی است با تمرین کردن این مشکل را برطرف نمایید چون به راحتی بعد از انجام این کار می توانید با صدای بلند با تلفن صحبت کرده یا برای خود با صدای بلند در هنگام استفاده از پلاک های متحرک ارتودنسی آواز بخواند.

توصیه می گردد برای نگهداری پلاک در خارج از دهان، از جعبه های مخصوص پلاک استفاده گردد.